🔴BİR ZAMANLAR TÜRKİYE — Osmanlı’da Şirket-i Hayriye henüz kurulmayıp Boğaziçi’nde vapurlar dolaşmaya başlamamışken, İstanbul’un bugünkü birçok semti -isimlerinde de geçtiği üzere- birer “köydü”!
Vapurlar çalışmaya başlayınca Boğaz canlanmış, yerleşimler birbirine bağlanmıştı. Ancak 1980’li yıllara gelindiğinde emektar vapurlar yavaş yavaş gözden düşüyordu; kurt kocayınca misali!
Zira o zamanki adıyla Boğaziçi Köprüsü çoktan inşa edilmiş, Fatih Sultan Mehmed Köprüsü’nün hazırlık planları hızlanmış ve otomobillerin sayısı artmıştı. Hâliyle kömürle çalışan vapurların dumanları daha çok göze batmaya başlamıştı. Eh, vapurların yaşları da az değildi hani…
Bazı profesörler ise vapurları halk sağlığını tehdit eden unsurlar olarak duyurmuşlardı. Bereket versin otomobilleri es geçmemişlerdi.
Bu açıklamalardan biri ise 30 Mayıs 1983 tarihli Türkiye gazetesinde “ihtiyatlı” bir dille haber olmuştu:
13 KÖMÜRLÜ VAPUR ORTALIKTA DOLAŞIYOR
İstanbul’un ulaşımında halen kullanılmakta olan 1910-1949 yılları arasında yapılmış 13 kömürlü vapur, İstanbul Hava Kirliliğine en büyük tesir ve halk sağlığını tehdit eden en büyük faktör olarak gösteriliyor.
Kömürlü vapurların, hava kirliliği ve insan sağlığına tesiri konusunda görüşlerini açıklayan, İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim dalı Başkanı Profesör Sıtkı Velicangil, İstanbul’da hava kirliliğinin ve beraberinde getirdiği hastalıkların giderek çoğaldığını ve bazı semtlerde hava kirliliğinin Ankara’dan fazla olduğunu iddia etti.
Profesör Velicangil, hava kirliliğine sebep olan vapur, fabrika bacası, hatalı egzoz borusu ile apartman bacalarından çıkan dumanların aynı zamanda birçok hastalığa sebep olduğunu belirterek “yakıtların tam yanmaması neticesinde havaya kanser yapıcı maddeler saçılır” dedi.
Öte yandan Deniz Yolları işletmesinden alınan bilgiye göre, İstanbul ulaşımında kullanılan halen 13 kömürlü vapur bulunuyor, 1000 ila 1500 kapasiteli olan bu vapurların yapım tarihleri ise 1910 ile 1949 yılları arasında değişiyor. Yetkililer, yeni vapur yapımının masraflı olduğunu ve kömürlü vapurların da daha ucuza çalıştıklarını belirterek, yeni yapılan vapurlar hizmete girdikçe eskileri hizmetten çıkarılacağını söylediler.
