Suriye’de 27 Kasım’da muhalifler tarafından başlatılan ve büyük bir tarihsel öneme sahip olan operasyon, Esad rejiminin devrilmesiyle sona erdi.
Devrik lider Beşar Esad, 8 Aralık’ta Rusya’ya kaçtı ve geride birçok işbirlikçisi kaldı. Bunlardan bazıları komşu ülkelere sığınmaya çalıştı.
BİR AVUÇ GÜVENİLİR DANIŞMANI İLE KAÇTI
İki kaynağa göre, Moskova’ya, Suriye kıyısındaki Hmeymim’deki Rus askeri havaalanı üzerinden kaçan Esad, sadece bir avuç güvenilir danışmanı ile birlikteydi. Bunlar arasında, Esad’ın en yakın müttefiki, Cumhurbaşkanlığı İşleri Genel Sekreteri Mansur Azzam ile Esad ve eşi Asma’nın mali imparatorluğunu yöneten ekonomik danışmanı Yassar Ibrahim de bulunuyordu.
Beşar Esad’ın kardeşi, Şam’ı savunmakla görevli seçkin Dördüncü Bölük Komutanı Maher Esad, kardeşinin planlarından haberdar değildi.
Adamlarını terk eden Maher, farklı bir rota izleyerek helikopterle Irak’a kaçtı ve ardından Rusya’ya geçti.
Suriye güvenlik teşkilatının eski şefi Ali Mamlouk’un, bir Suriye askeri kaynağına göre, Irak üzerinden Rusya’ya kaçtığı belirtildi.
Bir Lübnan güvenlik kaynağına göre, Mamouk’un oğlu Lübnan’dan geçtikten sonra başka bir hedefe doğru yol aldı.
Aynı gece Irak İçişleri Bakanlığı, Maher el-Esad veya Ali Mamlouk’un Irak’ta bulunduğunu yalanladı.
ARANIYORLAR
Maher ve Beşar el-Esad, Ağustos 2013’teki kimyasal saldırılarla ilgili olarak Fransa tarafından savaş suçlarına iştirak etmekle suçlanıyor. Fransız mahkemeleri, Mamlouk ve Suriye Hava Kuvvetleri İstihbarat eski başkanı Cemil Hassan’ı, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarına iştirak ettikleri gerekçesiyle yargılamadan müebbet hapis cezasına çarptırmıştı.
Lübnan makamları, Interpol tarafından iletilen ve Hassan’ın ülkeye girmesi durumunda ABD’ye teslim edilmesi talebini içeren bir uyarı aldı.
Amerika Birleşik Devletleri, Hassan’ı, Suriye halkına yönelik varil bombası saldırılarına göz yummak da dahil olmak üzere “savaş suçları” işlemekle suçluyor.
Lübnanlı bir yargı kaynağı, Hassan’ın Lübnan’da olduğuna dair ellerinde herhangi bir teyit bulunmadığını, ancak bulunduğu takdirde tutuklanacağına dair güvence verdiklerini söyledi.
TEK TEK KAÇTILAR
Diğer önde gelen figürler de aceleyle kaçtı.
Hafez el-Esad’ın eski tercümanı ve Beşar Esad’ın babası olan Hafız’ın, oğlunun miras aldığı acımasız yönetim sistemini kuran Bouthaina Shaaban, 7-8 Aralık gecesi Lübnan’a kaçtı.
Shaaban, Beşar el-Esad’ın uzun süreli siyasi danışmanıydı ve bir arkadaşının Beirut’tan verdiği bilgiye göre, ardından Abu Dabi’ye gitti.
Suriye’nin eski iktidar partisinin askeri kanadı olan Baas Tugayları’nın lideri Kifah Mücahid, AFP’ye bir parti kaynağının verdiği bilgiye göre, botla Lübnan’a kaçtı.
Diğer bazı yetkililer ise Alavî bölgelerinde, kendi kasabalarına sığındılar, bazıları AFP’ye böyle söyledi. Esad, Suriye’nin Alavî azınlığından geliyordu.
TÜM KAÇIŞ GİRİŞİMLERİ BAŞARILI OLMADI
Beşar Esad’ın kuzeni ve ünlü işadamı İhab Makhlouf, 7 Aralık’ta Şam’dan kaçmaya çalışırken öldü. Aynı olayda, ikiz kardeşi İyad yaralandı, eski hükümetten bir askeri yetkili böyle söyledi.
Büyük kardeşleri Rami Makhlouf, bir zamanlar Suriye’nin en zengin adamı olarak kabul edilen ve rejimin yolsuzluğunun simgesi olan Rami, hayatta kalmayı başardı. Rami, yıllar önce Esad rejimiyle arasını bozmuştu ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde olduğu düşünülüyor.
Birçok diğer Esad hükümetine yakın figür Lübnan’a geçti, güvenlik kaynakları ve iş dünyasından bir kaynağa göre. Bunlar arasında Maher’in ofisinin başkanı Ghassan Belal, işadamları Mohammed Hamsho, Khalid Qaddur, Samer Debs ve Samir Hassan bulunuyordu.
Suriye ile yakın bağları olan eski bir Lübnanlı bakan, Ruslar tarafından Hmeimim hava üssüne güvenli geçiş hakkı verilen birçok üst düzey Suriye askeri yetkilisi olduğunu söyledi.
Bu yetkililer, daha fazla kan dökülmesini engellemek için, askerlerine isyancılara karşı direnmemelerini talimatlandırdıkları için ödüllendirildiler, diye ekledi.
