NECMİ ÇİÇEK – Konut sektöründe son beş aydır bir canlanma yaşanıyor. Temmuz ayı itibarıyla yükselişe geçen satışlar piyasanın hareketlenmesine sebep oldu.
Bu gelişmelerin yaşanacağını siz okuyucularımıza bir yıl öncesinden sayfamızdan iletmiştik. TÜİK’in verilerine bakıldığında; Türkiye genelinde konut satışları kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 63,6 oranında artarak 153 bin 14 oldu. Satışlar ocak-kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16,4 oranında artarak 1 milyon 265 bin 388 olarak gerçekleşti. Satışlarda yaşanan yükselişi bankalara mal edenler oldu. “Kredi muslukları açıldı, satışlar artıyor” söylemleri gündeme geldi. Oysaki birkaç bankanın konut kredisi faizlerini cüzi miktarda düşürmesi satışlara direkt etki yapmadı.
İPOTEKLİDE BAZ ETKİSİ YAŞANDI
Mesela; Türkiye genelinde ipotekli konut satışları kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 315,7 oranında artarak 21 bin 804 oldu. Kulağa büyük gelen bu oran aslında baz etkisinden kaynaklandı. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı sadece yüzde 14,2 olarak gerçekleşti. Ocak-kasım döneminde ise gerçekleşen ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,3 oranında azalarak 135 bin 209 oldu. Konut sektörü en iyi satış grafiğini 2020 yılında yakaladı. O tarihte 1 milyon 499 bin 316 adet satış ile cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. 1 milyon 499 bin 316 adetlik satışın yüzde 39’u kredi ile alınan konutlardan oluştu. Kısacası bugünkü ipotekli satışlar, 2020 yılı ile kıyaslandığında oldukça düşük. Peki konut satışlarında yaşanan hareketlenme neden kaynaklanıyor? Bunun birçok sebebi var, ancak en büyük gerekçe; ‘müteahhitlerin taşın altına elini koyması…’
TAŞIN ALTINA HER ŞEYİMİZİ KOYUYORUZ
Milyonlarca insana istihdam sağlayarak, ekonominin çarklarının dönmesinde kilit rol üstlenen müteahhitler, mevcut ekonomik şartlarda dahi, satışları artıracak kampanyalara başladı. Birçok şirket 12-24 hatta daha fazla vade oranlarında ev sahibi olma imkânı sağladı ve sağlıyor. Bunun yanında taksit erteleme, sıfır veya sabit faiz gibi kampanyalar satışların artmasında en büyük faktör oldu. Sektör temsilcileri konuyla ilgili yaptıkları açıklamalarda “Ülkemizde konut sahipliği oranı düşüşe geçti. Mevcut ekonomik şartlar ve finansmana erişim zorlaşması, satışları ciddi anlamda düşürdü. Bu süreçte müteahhitler olarak bir karar almamız gerekiyordu. Birçok şirket ‘riske girerek’ kampanya başlattı. Ellerindeki konut stoklarını eritmek adına cazip fırsatlar açıkladı. Bugün satışların canlanmasında en büyük etki müteahhitlerin taşın altına elini koymasından kaynaklanıyor” ifadelerini kullandı.
2025 DAHA İYİ BİR YIL OLACAK
Bundan sonraki süreçte bizi ne bekliyor? 2024 yılını 1 milyon 300 binin üzerinde bir rakam ile kapaması beklenen konut sektörü, 2025 yılına daha umutlu giriyor. Bankaların yeni yılda konut kredisi kampanyalarını artırması bekleniyor. Piyasa koşulları neyi gösterir bilinmez ancak, sektör oyuncuları konut yatırımının eski havasını yakalayabileceğini tahmin ediyor. Bu da satışlarına artması ve konut fiyatlarının yükselmesi anlamına geliyor. Sektörden aldığımız bilgiler ışığında, bugün konut alımı yapmak oldukça cazip görünüyor. Çünkü fiyatlar üretim maliyetlerinin bile altında kaldı.
BİRİKİMLER KONUT ALIMINA DÖNDÜ
Bir diğer etken ise birikimlerin konut satışlarına dönmesi oldu. 2021 yılında BIST 100 endeksi tarihî rekora imza attı. Bu trend 2022 yılında da devam etti. Birçok yatırımcı birikimlerini borsada değerlendirdi. 2023 yılı itibarıyla cazibesini kaybeden hisse senetleri, yatırımcıyı banka mevduatına yönlendirdi. Yüksek faiz ortamı nedeniyle yatırımlar mevduata kaydı. Bir süre sonra altın tarafına kayışlar da yaşandı. Günümüze geldiğimizde ise banka faizlerinin düşeceği ve konut fiyatlarının artacağı beklentisi ile konut yatırımı popülerliğini yeniden kazandı. Mevcut yatırımlarından kazananlar birikimlerini konut alımı yaparak değerlendirmeye başladı. Konut firmalarının kampanyaları da bu durumu destekledi.
SATIŞTAKİ BANKA KREDİSİ ORANI EN DÜŞÜK SEVİYEDE
Dönem Toplam satış İpotekli satış Yüzde
2018 1 milyon 375 bin 276 bin 820 21
2019 1 milyon 348 bin 332 bin 508 25
2020 1 milyon 499 bin 573 bin 337 39
2021 1 milyon 491 bin 294 bin 530 19
2022 1 milyon 485 bin 280 bin 320 18
2023 1 milyon 166 bin 194 bin 16
2024 1 milyon 265 bin 135 bin 209 14
Not: 2024 yılının ilk 11 ayı dikkate alınmıştır.
Not: Barter (takas) yöntemi ile yapılan satışlar yüzdesel oranlara yansıtılmamıştır.
